คำประกาศเกียรติคุณ
นายพงษ์ชยุตน์ โพนะทา (นึกแพรวาหรือนึกช่อหยาด)
ศิลปินมรดกอีสาน สาขาหัศนศิลป์ (หัตถกรรม)
พุทธศักราช ๒๕๖๗
นายพงษ์ชยุตน์ โพนะทา ชื่อที่เป็นที่รู้จักคือ นึกแพรวาหรือนึกช่อหยาด เกิดเมื่อวันที่ ๑๕ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๕๐๘ ปัจจุบันอายุ ๕๘ ปี ภูมิลำเนาอำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ หลังจากสำเร็จการศึกษาได้เข้าทำงานร้านตุ๊แพรวา ดิโอลด์สยาม และได้ลาออกเพื่อมาประกอบธุรกิจค้าขายสินค้าพื้นเมือง (ผ้าไหมแพรวา)ด้วยเป็นผู้ชื่นชอบการออกแบบลายผ้าไหมแพรวา พร้อมมีจินตนาการและอยากเห็นลายผ้าไหมแพรวาที่ถูกสร้างสรรค์ลวดลายขึ้นใหม่ แต่ยังคงรูปแบบการทอผ้าแพรวาแบบดั้งเดิมไว้
พงษ์ชยุตน์ โพนะทา เป็นผู้มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์และคิดค้น พัฒนาลวดลายผ้าไหมแพรวา ได้ครูพักลักจำการทอผ้าไหมแพรวาจากผู้เป็นแม่และปราชญ์ชาวบ้าน จนเกิดความเชี่ยวชาญและได้สั่งสมประสบการณ์ ผสานกับความคิดสร้างสรรค์พัฒนาต่อยอดลวดลาย ในปีพุทธศักราช ๒๕๔๙ จึงได้ประดิษฐ์ลวดลายในการทอผ้าไหมแพรวาลายใหม่ขึ้น คือลาย “ช่อหยาด” เป็นชื่อของลายผ้าไหมแพรวาที่ได้สร้างสรรค์ขึ้นใหม่แพรวาลายช่อหยาดมีความโดดเด่น ลักษณะลวดลายมีความอ่อนช้อย พลิ้วไหว และโค้งมนของลวดลายมากกว่าผ้าไหมแพรวาแบบดั้งเดิมที่มีลักษณะเป็นรูปทรงเรขาคณิต ลายผ้าไหมแพรวาช่อหยาดจึงได้รับความนิยม
และเป็นที่ต้องการของตลาดนักสะสมผ้าทั่วประเทศ ทำให้ได้รับสมญานาม “นึกแพรวาหรือนึกช่อหยาด” นอกจากนั้นลายช่อหยาดยังได้ถูกคัดเลือกให้เป็นลวดลายในการทอผ้าไหมแพรวาแบบใหม่ของกลุ่มภูไทดำ บ้านโพน อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ ตลอดระยะเวลากว่า ๔๐ ปี ที่ได้สั่งสมประสบการณ์ นายพงษ์ชยุตน์ โพนะทา ได้คิดค้นประดิษฐ์ลวดลายแพรวา นอกจากลายช่อหยาดที่ได้รับความนิยมแล้ว ยังได้สร้างสรรค์และคิดค้นลวดลายผ้าไหมแพรวาอยู่เสมอ ได้แก่ ลายดาหลาสลับและลายเหลนสายสร้อย ได้จดลิขสิทธิ์กับกรมทรัพย์สินทางปัญญา คุญูปการที่ได้สร้างสรรค์ลวดลายทำให้ได้รับรางวัล เช่น รางวัลชนะเลิศการประกวดเส้นไหมผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานและผลิตภัณฑ์หม่อนไหม ประเภทผ้าไหมตรานกยูงพระราชทาน สีน้ำเงิน ประเภทผ้าแพรวา (ผ้าผืน) ในงานนกยูงพระราชทาน สืบสานตำนานไหมไทย ครั้งที่ ๑๗ ได้รับคัดเลือกให้เป็น “ครูช่างศิลปหัตถกรรม” ประจำปี ๒๕๖๖
จากสถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย (องค์การมหาชน) และได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นปราชญ์หม่อนไหมสาขาลวดลายผ้า (การออกแบบลวดลาย) จากกรมหม่อนไหม
ด้วยผลงานการสร้างสรรค์ประดิษฐ์คิดค้นลวดลายผ้าไหมแพรวา เพื่อสืบสานอนุรักษ์ภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมให้คงอยู่อย่างยั่งยืน ด้วยการพัฒนาต่อยอดลวดลายที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ นายพงษ์ชยุตน์ โพนะทา (นึกแพรว่าหรืออนึกช่อหยาด) จึงสมควรได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินมรดกอีสาน สาขาขาทัศนศิลป์ (หัตถกรรม) พุทธศักราช ๒๕๖๗ จากมหาวิทยาลัยขอนแก่น เพื่อเป็นเกียรติประวัติสืบไป
………………………………..
ประวัติศิลปินมรดกอีสานพุทธศักราช ๒๕๖๗นายพงษ์ชัยยุตน์ โพนะทา (นึกแพรวาหรือนึกช่อหยาด)* ภูมิหลังประวัติศิลปินมรดกอีสาน พุทธศักราช ๒๕๖๗ นายพงษ์ชยุตน์ โพนะทา (นึกแพรวาหรือนึกช่อหยาด)ภูมิหลัง เกิดเมื่อวันที่ ๑๕ มิถุนายน ปีพุทธศักราช ๒๕๐๘ ปัจจุบันอายุ ๕๘ ปี ภูมิลำเนาจังหวัดกาฬสินธุ์ที่อยู่ปัจจุบันบ้านเลขที่ ๖ หมู่ที่ ๓ บ้านโพน ตำบลโพน อำเภอคำม่วง จักหวัดกาฬสินธุ์ ๕๐๑๘๐โทรศัพท์ ๐๘ ๑๑๗๑ ๔๒๗๑ e-mail : phuthaidam@hotmail.comการศึกษาพ.ศ. ๒๕๑๘ ระดับประถมศึกษา จากโรงเรียนชุมชนโพนพิทยาคม ตำบลโพน อำเภอคำม่วงจังหวัดกาฬสินธุ์พ.ศ. ๒๕๒๑ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น จากโรงเรียนคำม่วง ตำบลทุ่งคลอง อำเภอคำม่วงจังหวัดกาฬสินธุ์พ.ศ. ๒๕๔๓ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย จากการศึกษานอกระบบโรงเรียนนนทบุรีพิทยาตำบลท่าทราย อำเภอเมืองนนทบุรี จังหวัดนนทบุรี* ประสบการณ์พ.ศ. ๒๕๐๒-๒๕๓๔ ผู้ช่วยการตลาด (พนักงานขาย) ร้านตุ๊แพรวา ดิโอลด์สยามพ.ศ.๒๕๓๔-๖๕๔๕ เจ้าของธุรกิจค้าขายสินค้าพื้นเมือง (ผ้าไหมแพรวา)พ.ศ. ๒๕๔๖-ปัจจุบัน ประธานกลุ่มภูไทดำ บ้านโพน ตำบลโพน อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์เกียรติประวัติพ.ศ. ๒๕๔๔ ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดผ้าไหม ประเภทผ้าไหมแพรวาในงานวันเกษตรแห่งชาติ ได้รับรางวัลที่ ๓ ประเภทผ้าไหมแพรวา มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงพ.ศ.๒๕๔๕ ได้รับรางวัลที่ ๓ ประเภทผ้าไหมมัดหมี่ย่อมสีธรรรมชาติพ..๒๕๔๗ ได้รับรางวัลประเภทหัตถกรรมดีเด่น พร้อมเงินสด ๑๐๐,๐๐๐ บาทพ.ศ.๒๕๔๘ ได้รับรางวัลชนะเลิศ ในการประกวดผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมที่ไม่ใช่อาหาร”ผ้าไหมย้อมสีไม่ตก” ประเภทหัตถกรรม ผ้าไหมที่มีความคงทนต่อการซักดีมาก กลุ่มสีอ่อนถึงปานกลาง โดยผ้าที่ส่งประกวด คือ ผ้าลายสีน้ำตาลพ.ศ.๒๕๔๙ จดลิขสิทธิ์ทะเบียนเลขที่ ศ๗.๗๐๘๖ ลายช่อหยาด ได้รับรางวัลชนะเลิศ ในการประกวดผลงานทรัพย์สินทางปัญญา ผลงานสาขา ลิขสิทธิ์ ประเภทลายผ้าไทย โครงการเสริมสร้างวัฒนธรรม OTOP ประจำปี ๒๕๔๙พ.ศ. ๒๕๕๒ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๒ ประเภทผ้าไหมแพรวา ย้อมสีธรรรมชาติในงานตรานกยูงพระราชทาน สืบสานตำนานไหมไทย ครั้งที่ ปีพุทธศักราช ๒๕๕๒ พ.ศ.๒๕๕๓ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ ๓ ผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานสีทอง Royal Thai Silk ผ้าพื้น ๒ ตะกอไม่ยอมสี(ฟอกกาวด้วยวัสดุธรรมชาติ)ในงานตรานกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทยครั้งที่ ๕พ.ศ.๒๕๕๔ ได้รับรางวัลดีเด่นผลงานผ้าไหมแพรวาลายประยุกต์รางวัลอังคารกัลยาณพงศ์สาขาสืบทอดทางวัฒนธรรม A Finalist award Winner in Heritage พ.ศ.๒๕๕๘ ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานประเภทผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานสีทอง ผ้าแพรวาสีธรรมชาติ งานตรานกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทยครั้งที่ ๑๐พ.ศ.๒๕๕๙ ได้รับรางวัลพระราชทานรางวัลชนะเลิศผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานสีน้ำเงิน ประเภทผ้าไหมแพรวามสีธรรมชาติ ในงานตรานกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทย และได้รับรางวัลพระราชทานรางวัลชนะเลิศ การประกวดผ้าประเภทผ้าไหมลายขิดทอมือพื้นเรียบ ในงานศิลปาชีพ ประทีปไทย OTOP ก้าวไกล ด้วยพระบารมีพ.ศ.๒๕๖๐ ได้รับพระราชทานรางวัลชนะเลิศ ประเภทผ้าไหม นกยูงสีน้ำเงินชิ้น (Thai Silk) ผ้าแพรวาสีธรรมชาติ ในงานตรานกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทยครั้งที่ ๑๒ และได้รับคำรับรองการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ประเภทการผลิตสิ่งทอ เครื่องแต่งกาย จากผ้าและเคหะสิ่งทอระดับดีพ.ศ.๒๕๖๑ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานสีน้ำเงินประเภทแพรวาสีเคมีในงานตรานกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทยครั้งที่ ๑๓พ.ศ.๒๕๖๒ ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นเหรียญเงินดิเรกคุณาภรณ์พ.ศ.๒๕๖๓ ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นปราชญ์หม่อนไหม สาขาลวดลายผ้า(การออกแบบลวดลาย)จากกรมหม่อนไหมพ.ศ.๒๕๖๔ จดลิขสิทธิ์ลายดาหลาสลับใบลิขสิทธิ์ทะเบียนเลขที่ ศ ๗.๐๑๙๑๘๙ พ.ศ.๒๕๖๕ ได้รับรางวัลชนะเลิศการประกวดเส้นไหมผ้าไหมตรานกยูงพระราชทาน และผลิตภัณฑ์หม่อนไหมประเภทผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานสีน้ำเงินประเภทผ้าแพรวา(ผ้าพื้น)ในงานนกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทยครั้งที่ ๑๗ พ.ศ. ๒๕๖๖ ได้รับคัดเลือกให้เป็นครูช่างศิลป์หัตถกรรมประจำปี ๒๕๖๖ ประเภทเครื่องทอผ้าไหมแพรวา จากสถาบันส่งเสริมศิลปหัตถกรรมไทย(องค์การมหาชน)และ ได้รับรางวัลรองชนะเลิศผ้าไหมตรานกยูงพระราชทานสีทองประเภทผ้าคลุมไหล่ไหม ในงานตรานกยูงพระราชทานสืบสานตำนานไหมไทย ครั้งที่ ๑๘ และ จดลิขสิทธิ์ลายเหลนสายสร้อย ใบลิขสิทธิ์ ทะเบียนเลขที่ ศ๗.๐๑๙๔๐๐
………………………………
ที่มา : หนังสือศิลปินมรดกอีสานสืบสานวัฒนธรรมสัมพันธ์ ประจำปี พุทธศักราช ๒๕๖๗
